ისტორია

ფიზ. მათ. მეცნიერებათა დოქტორი, თვალსაჩინო ქართველი მათემატიკოსი ზურაბ ფირანაშვილი ავტორი იყო მნიშვნელოვანი ნაშრომებისა სტოქასტურ პროცესთა მოდელირებისა და პროგნოზირების საკითხებში, განსაკუთრებით გამოსარჩევია მისი შრომები სტოქასტურ პროცესთა ინტერპოლაციის საკითხებში. ამ სფეროში მიღწეული წარმატების დამადასტურებელია ის, რომ საერთაშორისო სამეცნიერო ლიტერატურაში იხმარება ტერმინები ფირანაშვილი-ლის თეორია და ფირანაშვილის ალფა პროცესი.    

ინსტიტუტში მოღვაწეობდა კიდევ მრავალი ღირსეული მეცნიერი, მეცნიერებათა დოქტორები ანატოლი გიორგაძე, ავთანდილ კვიტაშვილი, მარკ პერელმანი, გიორგი ჭანტურია, როსტომ ჯიბლაძე, გურამ სიხარულიძე, მერაბ ჯიბლაძე და სხვები.

ამჟამად კიბერნეტიკის ინსტიტუტში 167 თანამშრომელი და 11 სამეცნიერო ქვედანაყოფია. ეს დანაყოფებია:

1. მათემატიკური კიბერნეტიკის განყოფილება – ხელმძღვანელი ფიზ.-მათ. მეცნიერებათა დოქტორი გრიგორ გიორგაძე.

კვლევების სფეროები: 1) კვანტური გამოთვლების ანალიზური და სირთულის თეორია; 2) ფაზილოგიკის ალგებრული ანალიზი, უნიფიკაციის პრობლემების ამოსახსნელად, რაც მნიშვნელოვან როლს ასრულებს კომპიუტერულ მეცნიერებებში თეორემების ავტომატური დამტკიცების ამოცანებში.

2. სტოქასტური ანალიზისა და მათემატიკური მოდელირების განყოფილება (ხელმძღვანელი ფიზ.-მათ. მეცნიერებათა დოქტორი რევაზ თევზაძე);

განყოფილება მუშაობს სტოქასტურ პროცესთა თეორიისა და მისი გამოყენების სხვადასხვა საკითხზე. დამუშავებულ იქნა სტოქასტურ პროცესთა ინტერპოლაციის, მოდელირებისა და პროგნოზირების კონსტრუქციული მეთოდები. მიღებულია უიტეკერ-კოტელნიკოვ-შენონის ტიპის განზოგადოებული ფორმულები, რომელთაც მნიშვნელოვანი როლი აქვთ სიგნალთა გადაცემის თეორიაში. მიღებულია საშუალო კვადრატული აზრით ჰეჯირების ამოცანასთან და ინვესტირების ამოცანასთან დაკავშირებული შექცეული სტოქასტური დიფერენციალური განტოლებების სისტემა სემიმარტინგალური ფინანსური ბაზრისთვის და გამოკვლეულია სისტემის ამოხსნადობისა და ერთადერთობის საკითხი. შესწავლილია შემთხვევით გარემოში ელექტრომაგნიტური ტალღების გავრცელების სტატისტიკური მახასიათებლები. მიმდინარეობს კვლევები არამკაფიო სიმრავლეთა თეორიისა და ფაზილოგიკის სფეროში.

3. სახეთა ამოცნობის გამოყენებითი სისტემების განყოფილება (ხელმძღვანელი ტექნიკის მეცნიერებათა კანდიდატი გოდერძი ლეჟავა);

განყოფილებაში საერთაშორისო გრანტების ISTC – სა და USTC-ს ფარგლებში დამუშავდა ჩაის შერჩევით საკრეფი მაღალი ეფექტიანობის რობოტული სისტემა. მიმდინარეობს მისი სამუშაო მოდელის აპარატული რეალიზაციის პროცესი. ამჟამად განყოფილების ერთი ჯგუფის მიერ მუშავდება ჰიბრიდული ინტელექტუალური სისტემა აქტუალური გამოთვლითი ინტელექტუალური პროცედურების რეალურ დროში ამოსახსნელად. განყოფილებაში აგრეთვე მუშავდება ციფრული გამოსახულების სეგმენტაციის არაპარამეტრული მეთოდი, რომელიც კარგ შედეგებს იძლევა სხვადასხვა ტიპის ციფრულ გამოსახულებებზე გამოყენებისას ორიგინალური გამოსახულებისა და სეგმენტირებული გამოსახულებების ერთმანეთთან სიახლოვის თვალსაზრისით.

4. ბიოკიბერნეტიკული სისტემების განყოფილება (ხელმძღვანელი ბოილ. მეცნიერებათა დოქტორი ბესარიონ ფარცვანია);

განყოფილებაში როგორც ადგილობრივი, ასევე საერთაშორისო გრანტების ფარგლებში მიმდინარეობდა და მიმდინარეობს კვლევები შემდეგ საკითხებში: ა) ინფორმაციის გადამუშავება და შენახვა ცალკეული ნეირონის მიერ გარეშე ელექტრომაგნიტური ველების ზემოქმედების პირობებში; ბ) კიბოვანი ქსოვილების დიაგნოსტიკა ინფრაწითელი გამოსხივების მეშვეობით (კვლევები მიმდინარეობს მედიკოსებთან ერთად); გ) დელფინის სონარში ექოსიგნალების დამუშავების ექსპერიმენტული შესწავლის საფუძველზე (ექსპერიმენტული კვლევები მიმდინარეობდა ადრეულ პერიოდში) ბიო-მიმეთიკური ანალოგის კომპიუტერული მოდელირება.

5. გამოთვლითი ტექნიკის ელემენტებისა და ნანომასალების განყოფილება (ხელმძღვანელი ფიზ.-მათ. მეცნიერებათა დოქტორი დავით ჯიშიაშვილი);

განყოფილების  ამჟამინდელი კვლევები მიმართულია ისეთი ახალი ნახევარგამტაული ნაერთების ნანომავთულების მისაღებად, რომლებიც გამოყენებულნი იქნებიან წყლის ფოტოელექტროქიმიური დაშლის კატალიზატორებად და მზის გამოსხივებით წყალბადის პირდაპირი მიღების საშუალებას მოგვცემენ. განყოფილებაში შექმნილი ნახევარგამტარული ნანომავთულების საფუძველზე იქმნება აირების ზემგრძნობიარე სენსორების მოქმედი ანალოგები. სამუშაოები მიმდინარეობს საერთაშორისო გრანტის ფარგლებშიც.

6. ნანოკომპოზიტების ლაბორატორია (ხელმძღვანელი ფიზ.-მათ. მეცნიერებათა კანდიდატი შალვა კეკუტია);

ლაბორატორიის საქმიანობა ეხება  ნანონაწილაკების, ორგანულ-არაორგანული და არაორგანული ნანოკომპოზიტური მასალების შესწავლას. ამ სტრუქტურების საფუძველზე ხორციელდება ახალი თაობის ფუნქციური და სტრუქტურული მასალების (ბიოსამედიცინო დანიშნულების მაგნიტური ნანონაწილაკების, გრაფენის ოქსიდის, კონსოლიდირებული სისტემები და სხვ) მიღება. ლაბორატორიის სამუშაოები მრავალჯერ მოპოვებული გრანტების ფარგლებში მიმდინარეობდა და ახლაც მიმდინარეობს.

7. ოპტიკისა და სპექტროსკოპიის განყოფილება (ხელმძღვანელი ფიზ.-მათ. მეცნიერებათა კანდიდატი ზაზა მელიქიშვილი);

განყოფილება მუშაობს ბიოლოგიური ქსოვილის პათოლოგიების, მათ შორის ნეოპლაზიების, გამოვლენის ისეთ ინოვაციურ მეთოდზე როგორიცაა ლაზერით ინდუცირებული ფლუორესცენციის სპექტროსკოპია. ჩატარებული კვლევების შედეგად შეიქმნა დანადგარი – ლაზერული კანცეროსკოპი. შემოთავაზებული დანადგარი და ტექნოლოგია, რომელიც ლაზერის ნანოწამიანი იმპულსებით ბიოქსოვილებში გამოწვეული ფლუორესცენციის სპექტრების ანალიზს ეფუძნება, მათი სხვადსხვა პათოლოგიების გამოვლენის მძლავრ საშუალებას იძლევა. ოპტიკური ანიზოტროპიის სინათლით ინდუცირების და პოლარიზაციული სპექტროსკოპიის მეთოდების გამოყენებით, განყოფილების სამეცნიერო ჯგუფში მიმდინარეობს სინათლით მართვადი აგრეგაციების როგორც ფუნდამენტური, ასევე გამოყენებითი კვლევები.

8. ენერგოეფექტური ტექნოლოგიების ლაბორატორია – ხელმძღვანელი ფიზ.-მათ. მეცნიერებათა კანდიდატი ნიკოლოზ მარგიანი.

ენერგოეფექტური ტექნოლოგიების ლაბორატორიაში მიზნადაა დასახული  გაუმჯობესებული ფუნქციონირების მქონე მოწინავე ენერგომასალების შემუშავება. ლაბორატორიაში მიმდინარე კვლევის თემები მოიცავს დოპირებული/დანამატებიანი ოქსიდური თერმოელექტრული მასალებისა და მაღალტემპერატურული ზეგამტარების ფუნქციური მახასიათებლების გაზომვებს/ანალიზს/ოპტიმიზაციას გამოყენების ფართო არეალისთვის მათი ეფექტურობის გაუმჯობესების მიზნით. ლაბორატორიას რამდენიმე, როგორც ადგილობრივი, ასევე საერთაშორისო  გრანტი აქვს მოპოვებული

9. პოლარიზაციულ-ჰოლოგრაფიულ კვლევების ლაბორატორია (ხელმძღვანელი ფიზ.-მათ. მეცნიერებათა კანდიდატი ბარბარა კილოსანიძე);

ლაბორატორიაში შემუშავებულია პოლარიზაციულ-ჰოლოგრაფიული დიფრაქციული ელემენტი, რომელიც იძლევა სინათლის პოლარიზაციის მდგომარეობის სრული ანალიზის ჩატარების შესაძლებლობას რეალურ დროში. პოლარიზაციულ-ჰოლოგრაფიული დიფრაქციული ელემენტის ბაზაზე,  შექმნილია კომპაქტური, რეალურ დროში მომუშავე, შედარებით იაფი და უნივერსალური სტოქსის სპექტროპოლარიმეტრი ასტრონომიაში გამოყენებისთვის. შემუშავდა ინოვაციური რეალურ დროში მომუშავე პოლარიმეტრიული მეთოდი სხვადასხვა კონსტრუქციებსა და დეტალებში მექანიკური დაძაბულობების განაწილების რაოდენობრივი განსაზღვრისთვის. შემუშავდა ახალი ტიპის პოლარიზაციულ-ჰოლოგრაფიული სისტემა მნიშვნელოვანი დოკუმენტების, ფასიანი ქაღალდებისა და სამრეწველო პროდუქციის გაყალბებისაგან მაღალი დონით დაცვისათვის. სამუშაოები ყველა ჩამოთვლილი მიმართულებით გრძელდება ამჟამადაც. ლაბორატორია გამოირჩევა მოპოვებული გრანტების სიმრავლით.

1. ოპტიკურად მართვადი ანიზოტროპული სისტემების განყოფილება – ხელმძღვანელი ფიზ.-მათ. მეცნიერებათა კანდიდატი ანდრო ჭანიშვილი.

კვლევის სფეროა: ა) ქოლესტერული თხევადკრისტალური სტრუქტურები და პოლიმერში ინკორპორირებული მეტალური ნანონაწილაკებისა და ორგანული საღებავების კომპოზიციები, როგორც გაუმჯობესებული მახასიათებლების მქონე ნივთიერებები ოპტიკური ინფორმაციის ჩაწერისათვის, ბ) თხევადკრისტალური ბუშტოვანი სტრუქტურები, როგორც ძირითადი ელემენტები ახალი ტიპის ელექტრო-ოპტიკური ხელსაწყოების შესაქმნელად, გ) ბოჭკოვანი ელემენტების მიღება და კვლევა. დამუშავებულია და გამოკვლეულია ბოჭკოვანი ლაზერი მრავალკომპონენტიანი ნეოდიმიანი მინის საფუძველზე. მისი დროითი მახასიათებლები ელექტროსიგნალებით მართვადია გარე პიეზომოდულაციის გამოყენებით. ასეთი ბოჭკოვანი ლაზერის გამოყენება შეიძლება ინფორმაციის ოპტიკურ და ბოჭკოვან-ოპტიკურ სისტემებში და აგრეთვე ტელემეტრული ანტენების კომპონენტებად.

11. თერმო და ფოტოქრომული სტრუქტურების ლაბორატორია (ხელმძღვანელი ფიზ.-მათ. მეცნიერებათა კანდიდატი გია პეტრიაშვილი);

ლაბორატორიაში მრავალი გამოყენებითი ხასიათის სამუშაოა შესრულებული. კერძოდ შექმნილია: ა) გარემოსადმი ადაპტირებული ტემპერატურულად  მართვადი ახალი სახეობის   ჭკვიანი ფანჯრები; ბ) ახალი სახეობის ამრეკლავი დისპლეები; გ)მაღალი ოპტიკური გარჩევადობის მქონე ფოტომგრძნობიარე   თხევადკრისტალური პოლიმერული ფირები მავნე ულტრაიისფერი გამოსხივების დოზიმეტრიისათვის, გაყალბების საწინააღმდეგო და დაშიფრული ინფორმაციის მრავალჯერადად ჩაწერისათვის; დ) ქოლესტერული თხევადკრისტალური გადაწყობადი მრავალხაზიანი ლაზერი ჰაერის დაბინძურების რეალურ დროში მონიტორინგისათვის; ე) ფოტოკატალიზის ეფექტზე დაფუძნებული გენერატორი დახურული სივრცეების სტერილიზაციის,  მავნე პათოგენების, ბიოქიმიური დამაბინძურებლებისა და სიმსივნური წარმონაქმნების გასანეიტრალებლად. სამუშაოები წარმატებით გრძელდება.

ინსტიტუტის თანამშრომელთაგან 9 მეცნიერებათა დოქტორი, 46 მეცნიერებათა კანდიდატი და 15 აკადემიური დოქტორია. ინსტიტუტში მოღვაწეობს 36 ქალი მეცნიერი.